პრაქტიკული სამუშაო:როგორ გავაკეთოთ კომპასი

კომპასი–პირველად ჩინეთში გამოიგონეს 2 ათასი წლის წინ, მოგვიანებით, XII საუკუნეში კი მისი გამოყენება ევროპაშიც დაიწყეს.

კომპასი მეტალისაგან დამზადებული მრგვალი კოლოფია. მის ცენტრში დამაგრებულია დამაგნიტებული ისარი. მისი ერთი ბოლო ლურჯად ან შავად არის შეღებილი, მეორე კი წითლად. კოლოფზე დამაგრებულია ჩამკეტი, რომელიც ისარს აჩერებს. მისი აშვების შემდეგ ისრის ლურჯი მხარე ჩრდილოეთს გვიჩვენებს. 

კომპასის ისრად ჩინელები იყენებდნენ მაგნიტური
რკინისაგან დამზადებულ საგნებს, მაგალი-
თად თევზის ფიგურას. თევზი თავსდებოდა
ტივტივაზე, ტივტივა კი წყლის ზედაპირზე.
წყლის ზედაპირზე მოთავსება საჭირო იყო,
რათა თევზის ფიგურას თავისუფლად ეტრიალა.
როგორც კი წყალზე მოათავსებდნენ,
თევზის ცხვირი ჩრდილოეთისაკენ, კუდი კი
სამხრეთისაკენ ტრიალდებოდა.
როგორ გავაკეთოთ კომპასი
 გამოვიყენოთ ძველი ჩინელების გამოცდილება და სახელდახელოდ გააკეთოთ კომპასი.              შევარჩიეთ ერთი რომელიმე ვარიანტი და შევუდგეთ საქმეს.

კომპასი 1.

კომპასის გასაკეთებლად აუცილებელი მასალა:

• მაგნიტი

• პერგამენტის ქაღალდი

• საკერავი ნემსი

•გამჭვირვალე ჭიქა

• წყალი                                

• ჭიკარტი ან საკანცელარიო პატარა ლურსმანი

 პროცედურა:

1.გაუყარე ნემსი პერგამენტის ქაღალდში, როგორც ნახატზეა ნაჩვენები.

2. ნემსის წვეტიანი ბოლო გაუსევი 40-ჯერ მაგნიტს. ყოველთვის ერთი მიმართულებით (თითქოს დანით ხის ძელს თლიდე). ნემსი უნდა დამაგნიტდეს. ამის შემოწმება ადვილია: მიუახლოვე ნემსის წვერი ჭიკარტს ან ლურსმანს–ისინი დამაგნიტებულ ნემსს მიეკრობა.

3. ჭიქაში ჩაასხი წყალი და ზედაპირზე , ჭიქის შუაში ,მოათავსე ქაღალდი ნემსითურთ.

ცდის შედეგი :

ნემსის დამაგნიტებული წვერით ჩრდილოეთის მიმართულებით განლაგდება.

შეამოწმე , ხომ არ მოხდა ეს შემთხვევით.შემოატრიალე ქაღალდი.

როდესაც ხელს გაუშვებ, ნემსის წვერი კვლავ ჩრდილოეთის მიმართულებით გადაინაცვლებს.

კომპასი–2 

კომპასის გასაკეთებლად აუცილებელი მასალა:

• მაგნიტი
• საკერავი ნემსი
• ძაფი
• ფანქარი
• გამჭვირვალე ჭიქა
• ჭიკარტი ან საკანცელარიო პატარა ლურსმანი

პროცედურა:

1. საკერავ ნემსს შუაში მოაბი ძაფი. ძაფის მეორე ბოლოს გაუკეთე ყულფი
ფანქარზე ჩამოსაცმელად.

2. ნემსის წვეტიანი ბოლო გაუსვი 40-ჯერ მაგნიტს, ყოველთვის ერთი მიმართულებით(თითქოს დანით ხის ძელს თლიდე). ნემსი უნდა დამაგნიტდეს.
ამის შემოწმება ადვილია: მიუახლოვე ნემსის წვერი ჭიკარტს ან ლურსმანს.
ისინი დამაგნიტებულ ნემსს მიეკრობა.
3. ძაფის ყულფში გაუყარე ფანქარი და დადე ის ჭიქაზე ისე, რომ ნემსი
ჩაეშვეს ჭიქის შუაგულში.
ცდის შედეგი:

ნემსის დამაგნიტებული წვერი ჩრდილოეთის მიმართულებით განლაგდება.
შეამოწმე, ხომ არ მოხდა ეს შემთხვევით. შემოატრიალე ფანქარი. ნემსის წვერი კვლავ ჩრდილოეთის მიმართულებით გადაინაცვლებს.